Sáng kiến kinh nghiệm Kinh nghiệm xây dựng trường học thân thiện, lớp học thân thiện theo mô hình dạy học mới tại Trường Tiểu học Vĩnh Mỹ B1

 KINH NGHIỆM XÂY DỰNG
 TRƯỜNG HỌC THÂN THIỆN – LỚP HỌC THÂN THIỆN
 THEO MÔ HÌNH DẠY HỌC MỚI
 * * * * 
 A. ĐẶT VẤN ĐỀ
 Chúng ta đều biết rằng môi trường giáo dục có ảnh hưởng rất lớn đến sự 
hình thành và phát triển nhân cách của học sinh, đặc biệt là học sinh tiểu học.
 Môi trường giáo dục tốt sẽ là nơi ươm mầm cho sự phát triển nhân cách tốt.
Không gian lớp học là ngôi trường chung, ngôi nhà thứ hai của các em, ở trong 
môi trường đó học sinh được tiếp thu những tri thức bổ ích, được giáo dục rèn 
luyện thành người. Môi trường học tập càng thân thiện, gần gũi, hấp dẫn, thu 
hút thì sự hứng thú, say mê học tập càng tăng và đương nhiên hiệu quả giờ học 
sẽ càng cao.
 Nơi đây sẽ giúp các em có tâm trạng vui vẻ lúc ở nhà, tinh thần thoải mái 
khi đến trường học tập và vui chơi đạt kết quả tốt. Tinh thần thoải mái làm cho 
các em thân thiết với mọi thành viên trong gia đình, thân thiện với bạn bè và 
trường lớp, với thiên nhiên, vui vẻ - yêu thích đến trường và tích cực học tập.
 Kỉ niệm ngày khai giảng năm học 2018- 2019 trao quà cho HS nghèo
 1 Trải qua hơn nửa chặng đường thực hiện, phong trào thi đua: “Xây dựng lớp 
học thân thiện – học sinh tích cực” ở trường chúng tôi đã đạt được những kết 
quả khả quan, đã nhận được sự quan tâm chỉ đạo và sự đánh giá, ghi nhận của 
lãnh đạo Phòng giáo dục huyện Hòa Bình, của phụ huynh và các cấp. Hưởng 
ứng phong trào thi đua, trường chúng tôi đã tổ chức nhiều hoạt động với những 
yếu tố đổi mới nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục nói chung và 
giáo dục Tiểu học Trường tiểu học Vĩnh Mỹ B1 nói riêng. Đó là niềm say mê 
cháy bỏng và tất cả tâm huyết của những hiện thực hóa ở mong muốn ấy. Trong 
phạm vi bài viết này, tôi xin chia sẻ cùng đồng nghiệp một số kinh nghiệm thực 
tế đã áp dụng thành công: “Sự chỉ đạo nâng cao chất lượng giáo dục toàn 
diện thông qua phong trào: Xây dựng trường học thân thiện – học sinh tích 
cực nói chung. Từ việc xây dựng mô hình lớp học thân thiện, học sinh tích 
cực nói riêng”. Đây thực sự là một ý tưởng mà tôi rất tâm đắc và nhận thấy có 
tính khả thi cao. Phong trào vừa là mục tiêu vừa là phương tiện để tập thể Hội 
đồng sư phạm làm tròn nhiệm vụ của mình. Qua thực hành và trải nghiệm thực 
tế mới hơn một năm nay, tuy mới khởi đầu nhưng bản thân xin góp bàn những 
giải pháp để xây dựng thành công lớp học theo mô hình mới, làm tiền đề vững 
chắc cho trường học thân thiện tại ngôi trường mà tôi vô cùng yêu quý, đã từng 
gắn bó và tâm huyết hơn hai mươi năm qua. Những hoạt động này đã góp phần 
không nhỏ trong việc xây dựng con người mới của thế kỷ XXI: biết sống và biết 
hợp tác, hình thành nhiều kỹ năng sống trong thời niên thiếu. Điều đó giúp các 
em tự tin để phát triển năng lực, góp phần tạo nên sự năng động trong học tập, 
sinh hoạt của học sinh dưới mái trường và trong cuộc sống đời thường. Đây 
cũng là cơ hội và điều kiện để nhà quản lí, giáo viên Tiểu học “Trình diễn nghề” 
của mình.
 B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 I. THỰC TRẠNG
 1. Cơ sở lý luận
 Xin được quay trở lại với mốc thời gian của đầu năm 2018. Ngay từ đầu năm 
học Ngành giáo dục tiếp tục triển khai mạnh mẽ các chủ trương của Đảng, Nhà 
nước và của ngành, đặc biệt là thực hiện tốt chủ đề năm học “Đẩy mạnh ứng 
dụng công nghệ thông tin, đổi mới quản lý tài chính và triển khai phong trào xây 
dựng lớp học thân thiện, học sinh tích cực”, tiếp tục thực hiện cuộc vận động 
“Mỗi thầy giáo, cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo” nhằm 
nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục.
 3 không chỉ là nói cho các em nghe, chỉ cho các em làm mà còn là tạo điều kiện để 
các em nói, để các em tự đề xuất việc mình cần làm và tự làm. Dạy tốt không chỉ 
có các thầy cô là người dạy, mà chính các em, qua các hoạt động tích cực trong 
học tập, hoạt động tập thể, hoạt động xã hội mà tự giúp nhau trưởng thành, tự 
rèn luyện. Các em không chỉ là đối tượng cần được giáo dục mà thông qua hoạt 
động tích cực của các em, các em chính là những người nuôi dưỡng và phổ biến 
văn hóa dân tộc, truyền thống cách mạng của đất nước.
 2.2. Các biện pháp giáo dục trước đây đã cho thấy những mặt hạn chế là chưa 
phát huy được tính tích cực và sự hứng thú học tập cho học sinh. Hưởng ứng 
phong trào thi đua “Xây dựng lớp học thân thiện–học sinh tích cực”, ngay từ 
đầu của đợt phát động, cùng những kinh nghiệm được tích lũy qua sự chỉ đạo 
phong trào “ dạy tốt học tốt” trước đây, tôi đã có thêm hành trang tự tin để áp 
dụng các biện pháp tích cực nhằm tạo mô hình lớp học thân thiện ở trường Tiểu 
học Vĩnh Mỹ B1 năm học 2017-2018 vừa qua, nhằm phát huy cao nhất khả năng 
tích cực, chủ động và vốn sống của học sinh ở các lớp trong trường mình phụ 
trách.
 2.3. Thực trạng tại Trường Tiểu học Vĩnh Mỹ B1 tôi đang công tác, là một 
trường đã được công nhận Trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia và Kiểm định 
chất lượng mức độ 1 năm 2015. Vào năm 2015, nhà trường có số Cán bộ giáo 
viên, nhân viên và đặc biệt là số học sinh rất đông( 35 Cán bộ giáo viên và nhân 
viên và gần 600 học sinh), lại là một ngôi trường đóng trên địa bàn có nhiều 
điểm lẻ (điểm ấp), và có không ít những khó khăn về mọi mặt nên áp lực ngay từ 
đầu năm học là rất lớn, kỳ vọng của phụ huynh khi gửi gắm con em mình vào 
trường cũng rất nhiều. Do các yếu tố khách quan lẩn chủ quan đã có những tiêu 
chí bị giảm sút, không đạt chuẩn. Do đó, trong quá trình củng cố các tiêu chí đạt 
chuẩn và nội dung xây dựng lớp học thân thiện, học sinh tích cực thì nổi lên 
nhiều vấn đề cần phải quan tâm tháo gỡ. Trong những ngày đầu nhận nhiệm vụ ở 
điểm dạy mới, điều làm tôi băn khoăn nhất là một số học sinh ở điểm trung tâm 
mà vẫn còn rất thụ động, tự ti, kĩ năng sống chưa được chú trọng, kĩ năng giao 
tiếp chưa tốt, kĩ năng giữ vệ sinh cá nhân, vệ sinh trường lớp, ý thức bảo vệ của 
công, cây cảnh, chậu hoa - bồn hoaÝ thức kỉ luật khi tham gia hoạt động tập 
thể. Đặc biệt là kết quả học tập, chất lượng thi học sinh năng khiếu chưa có 
nhiều cơ hội để đánh giá, bộc lộ hết khả năng nên đạt còn thấp. Bên cạnh đó 
không tránh khỏi một số nhược điểm theo cá tính như: Không ít học sinh có biểu 
hiện rụt rè, tham gia vào các hoạt động trên lớp và toàn trường thiếu tự tin, cũng 
có em đã không biết làm gì khi được tôi trò chuyện hoặc mời lên trình bày ý 
 5 - Xây dựng môi trường lớp học thân thiện: ( Theo mô hình VNEN ) Bảo đảm 
lớp học an toàn, sạch sẽ, có cây xanh, thoáng mát và ngày càng đẹp hơn. Học 
sinh được gần gũi với thiên nhiên, tích cực tham gia tạo cảnh quan, trang trí lớp 
học, giữ gìn vệ sinh lớp học và cá nhân.
 - Giảng dạy tích cực: Giáo viên thân thiện với học sinh, gần gũi, quan tâm tới 
trẻ, đồng thời tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm khuyến khích sự 
chuyên cần, tích cực, chủ động, sáng tạo và ý thức vươn lên, rèn luyện khả năng 
tự học của học sinh. Hiệu quả dạy và học ngày càng cao.
 - Rèn luyện kỹ năng học, sinh hoạt theo nhóm và kỹ năng sống, kỹ năng ứng 
xử hợp lý với các tình huống bằng trò chơi học tập tích cực.
 - Hoạt động tập thể vui tươi, lành mạnh qua các tiết sinh hoạt lớp, sinh hoạt 
tập thể, tiết sinh hoạt dưới cờ.
 - Giáo dục truyền thống văn hóa dân tộc và anh hùng cách mạng qua tủ sách 
lớp em và các câu chuyện kể; Học sinh tham gia tìm hiểu ý nghĩa ngôi trường 
mình đang học tập, tu dưỡng, rèn luyện.
 Ngoài những nội dung trên tôi còn xây dựng, phát triển mối quan hệ thân 
thiện giữa: Trò – Thầy, giữa Trò – Trò, giữa Thầy – Trò – Phụ huynh nhằm củng 
cố và duy trì, phát huy những thành quả đã xây dựng được từ phong trào.
 Việc trang trí không gian lớp học là một sự sáng tạo phù hợp với đặc điểm 
tâm sinh lý học sinh tiểu học. Nó góp phần tạo cho các em nhận thức về cái đẹp 
và có ý thức giữ gìn trường lớp của mình xanh – sạch – đẹp. Nó có tác dụng 
giúp các em học tốt và thêm yêu trường-yêu lớp của mình hơn, các em có thêm 
niềm vui đến trường:“ Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”.
 Xác định được tầm quan trọng của việc trang trí không gian lớp học. Ngay 
từ đầu năm học 2018 – 2019 đựợc sự chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà trường, 
Liên Đội Trường Tiểu học Vĩnh Mỹ B1 phát động cuộc thi trong toàn liên đội 
với nội dung: “Trang trí lớp học thân thiện”. Đây là một trong những tiêu chí 
trong nội dung đánh giá phong trào thi đua xây dựng trường học thân thiện, học 
sinh tích cực. Để chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11. Sau hơn một 
tháng phát động toàn liên đội đã hoàn thành việc trang trí và đạt kết quả khá 
cao. Nhiều lớp có các trang trí sáng tạo, hấp dẫn. Sau đây là một số hình ảnh 
trang trí: 
 7 
 18/18 lớp từ khối 1 đến khối 5 đã nhiệt tình hưởng ứng tham gia; 
bằng những tư duy sáng tạo, óc thẩm mỹ, những bàn tay khéo léo, cách bố trí 
sắp xếp khoa học của thầy cô giáo, các bậc phụ huynh, các em học sinh đã đem 
đến hội thi những ý tưởng, góc sáng tạo, tác phẩm nghệ thuật mang đầy ý nghĩa 
nhân văn và tính giáo dục cao như: về tình yêu quê hương đất nước, Biển đảo 
 9 lá phổi thanh lọc những khí chất độc hại cho cơ thể. Ở góc độ đời sống tinh 
thần, màu xanh thiên nhiên có tác dụng giúp tâm hồn thư giản, sảng khoái  
 Trong trường học, hai hoạt động chính đó là dạy và học. Hai hoạt động này 
thực hiện chủ yếu trong lớp học nhưng môi trường học tập này thật đơn điệu và 
kém hấp dẫn. Trang bị trong một lớp học phổ biến ngoài bàn ghế học sinh, bàn 
ghế giáo viên, bục giảng, bảng đen, giá để mũ nón cuối lớp và bốn bức tường. 
Học sinh phải ngồi trong lớp học cả ngày trong hàng năm trời thì tránh sao khỏi 
nhàm chán. Học sinh cần được khuyến khích tự tạo ra môi trường học tập trong 
lớp theo sở thích của các em. Cùng với trồng những bình hoa - chậu cây lá, hãy 
để các em trang trí lớp học bằng tranh ảnh hay các vật trang trí khác để lớp học 
thật gần gũi và ấm cúng như là góc học tập ở nhà của các em sẽ tạo thêm hứng 
thú học tập cho các em. Hãy để các em tự nêu ra khẩu hiệu học tập và rèn luyện 
cho chính các em.
 Đến với 18 lớp học của trường. Tôi thật sự cảm nhận được: môi trường học 
tập thân thiện đã được quan tâm thực hiện đồng bộ, ngoài các bàn ghế và diện 
tích lớp học đạt chuẩn quy định, các biện pháp tích cực khác do BGH tham mưu 
bổ sung và lên kế hoạch chi tiết để chỉ đạo giáo viên và phụ huynh cùng kết hợp 
thực hiện.
( Bên cạnh đó BGH còn chấm trang trí lớp nhằm khuyến khích thêm phần sáng 
tạo của GV - HS để phù hợp với lớp của các em hơn). Phần cứng đó là:
Biện pháp tích cực Hoạt động tích cực của Các biện pháp tích cực hỗ trợ
thực hiện học sinh
1.1) Trang trí góc Học sinh chủ động tìm Giáo viên gợi ý, phân công các 
cửa sổ của lớp học kiếm, suy nghĩ tìm đồ vật, chủ đề yêu thích cho các tổ.
theo chủ đề, màu cây cối hợp chủ đề, phối Phụ huynh hỗ trợ tìm kiếm đồ vật, 
sắc. hợp trong nhóm tổ cùng cây cối yêu thích giúp các em.
 trang trí thi đua. 
1.2) Trang trí lồng Học sinh tự bàn bạc theo Giáo viên hướng dẫn tổ, nhóm 
ghép các khẩu hiệu nhóm và đưa ra các khẩu thảo luận nội quy lớp và phụ 
thực hiện nội quy hiệu thực hiện theo nội quy huynh tham khảo đóng góp.
lớp và hình ảnh yêu lớp. Học sinh được tuỳ 
thích. chọn các tranh yêu thích 
 gần gũi để trang trí.
1.3) Bảng theo dõi Môi trường thân thiện của Giáo viên thể hiện biểu dương 
thi đua các tổ kết cả lớp được thể hiện như ở khen thưởng tổng kết theo tuần, 
 11