Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp rèn luyện kĩ năng mềm cho học sinh thông qua tổ chức các hoạt động giáo dục ở tiết sinh hoạt cuối tuần

 55 
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
 Đề tài: 
 MỘT SỐ GIẢI PHÁP RÈN LUYỆN KĨ NĂNG MỀM 
 CHOHỌC SINH THÔNG QUA TỔ CHỨC CÁC HOẠT 
 ĐỘNG GIÁO DỤC Ở TIẾT SINH HOẠT CUỐI TUẦN 
 LĨNH VỰC: CHỦ NHIỆM 
 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT 
1.THPT : Trung học phổ thông 
2. UNESCO : Tổ chức khoa học, văn hóa và giáo dục thế giới 
3. GV : Giáo viên 
4. GVCN : Giáo viên chủ nhiệm 
5. HS : Học sinh 
6. MC : Dẫn chương trình. 
 2. 4. Thực hiện sáng tạo các chức năng lập kế hoạch, tổ chức, quản lí và đánh 
giá hoạt động giáo dục trong tiết sinh hoạt cuối tuần ............................................ 22 
3. Quy trình thiết kế một chủ đề giáo dục trong tiết sinh hoạt cuối tuần ............... 27 
4. Giáo án một số chủ đề giáo dục đã được tổ chức ở tiết sinh hoạt cuối tuần....... 28 
5. GVCN phối hợp với gia đình, nhà trường và các tổ chức chính trị, xã hội để 
khuyến khích HS tham gia các hoạt động nhằm rèn luyện kĩ năng mềm .............. 29 
5.1. Phối hợp với GV bộ môn tại lớp chủ nhiệm thực hiện các chủ đề giáo dục 
nhằm tạo điều kiện cho HS phát huy tối đa việc rèn luyện kĩ năng mềm .............. 29 
5.2. Khuyến khích HS tích cực tham gia các hoạt động giáo dục ở tiết chào cờ 
đầu tuần, giáo dục ngoài giờ lên lớp và hướng nghiệp .......................................... 30 
5.3. Khuyến khích HS tổ chức và tham gia hoạt động ngoại khóa ........................ 30 
5.4. Khuyến khích HS tổ chức, tham gia các hoạt động trải nghiệm như hoạt 
động tình nguyện, nhân đạo, lao động công ích, ............................................... 31 
5.5. GVCN phối hợp với gia đình trong việc rèn luyện kĩ năng mềm ................... 31 
5.6. Đội ngũ GVCN cùng phối hợp, chia sẻ kinh nghiệm và đồng bộ trong 
việc tổ chức các hoạt động giáo dục ở lớp chủ nhiệm ........................................... 33 
III. Hiệu quả của đề tài ......................................................................................... 33 
1. Phạm vi ứng dụng ............................................................................................ 33 
2. Mức độ vận dụng.............................................................................................. 34 
3. Hiệu quả ........................................................................................................... 34 
3.1. Khảo sát ........................................................................................................ 34 
3.2. Phân tích kết quả khảo sát ............................................................................. 36 
4. Những kết quả đạt được ................................................................................... 36 
KẾT LUẬN ...... ................................................................................................... 38 
1. Đóng góp của đề tài .......................................................................................... 38 
2. Một số kiến nghị, đề xuất ................................................................................. 39 
PHỤ LỤC ......................................................................................................... .. 41 
Phụ lục 1: Điều tra về sở thích, khả năng của HS .............................................. .. 41 
Phụ lục 2:Giáo án, kịch bản, bản kế hoạch một số chủ đề giáo dục đã được tổ 
chức ở tiết sinh hoạt cuối tuần ........................................................................... .. 41 
Phụ lục 3: Một số hình ảnh các hoạt động giáo dục được tổ chức ở tiết sinh 
hoạt cuối tuần .................................................................................................... .. 70 
Phụ lục 4: Một số hình ảnh HS lớp chủ nhiệm tham gia các hoạt động nhằm 
rèn luyện kĩ năng mềm ...................................................................................... .. 71 
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................. ..... ................. 76 
 giáo dục nội dung mang nặng tính hàn lâm, có phần nhồi nhét kiến thức sang 
định hướng năng lực giúp HS phát triển toàn diện nhằm đáp ứng yêu cầu của 
thời đại mới, tiếp cận được xu thế giáo dục của các trường trên thế giới. 
 Để triển khai hiệu quả công tác này, thiết nghĩ, ngoài vai trò chỉ đạo của 
lãnh đạo nhà trường, các hoạt động của Đoàn thanh niên thì việc rèn luyện kĩ 
năng mềm cho HS là vô cùng cần thiết. Vai trò của thầy, cô không chỉ dừng lại 
ở việc dạy chữ, mà còn rèn người, rèn cho HS trở thành người có ích cho xã hội. 
Đặc biệt, GVCN càng có trọng trách lớn lao hơn, nặng nề hơn. 
 Nếu xem nhà trường là một thiết chế xã hội, thay mặt xã hội làm nhiệm vụ 
giáo dục HS thành những con người theo mong đợi của gia đình, xã hội thì GVCN 
đóng vai trò chủ đạo quyết định đến chất lượng, hiệu quả giáo dục cho HS 
của nhà trường. Bởi GVCN không những thay mặt hiệu trưởng quản lí HS 
trong mọi hoạt động giáo dục của nhà trường mà còn trực tiếp giáo dục cho HS 
thông qua bộ môn mình giảng dạy và công tác chủ nhiệm của mình. 
 Trong 4 tiết/tuần theo quy định, sinh hoạt cuối tuần là tiết bắt buộc mà 
GVCN phải thực hiện. Khác với các tiết văn hóa khác có sách giáo khoa, có kế 
hoạch giáo dục, có giáo án rõ ràng, thì tiết sinh hoạt cuối tuần lại phụ thuộc 
phần lớn vào trách nhiệm, sự nhiệt tình, lòng tâm huyết của GV đối với lớp 
chủ nhiệm. Cũng chính vì thế, hiệu quả của công tác giáo dục HS lớp chủ 
nhiệm phụ thuộc không nhỏ vào việc thiết kế, tổ chức các hoạt động giáo dục 
của tiết học đặc biệt này. 
 Với kinh nghiệm giáo dục nhiều năm, chúng tôi thấy rằng tình yêu nghề, 
trách nhiệm với HS lớp chủ nhiệm thôi chưa đủ mà hơn thế là việc tổ chức 
hiệu quả các hoạt động giáo dục cho HS, đặc biệt trong tiết sinh hoạt cuối tuần. 
Vì lí do này, chúng tôi xin được chia sẻ qua đề tài Một số giải pháp rèn luyện 
kĩ năng mềm cho HS thông qua tổ chức các hoạt động giáo dục ở tiết sinh 
hoạt cuối tuần. 
 2. Mục đích nghiên cứu 
 Nghiên cứu những kĩ năng mềm cần rèn luyện đối với HS THPT, vai trò 
chức năng của tiết sinh hoạt cuối tuần, thực trạng việc rèn luyện kĩ năng mềm 
của HS THPT hiện nay cũng như thực trạng của tiết sinh hoạt cuối tuần, rồi đưa 
ra một số giải pháp tổ chức hoạt động giáo dục trong tiết sinh hoạt cuối tuần 
nhằm rèn luyện những kĩ năng mềm cần thiết. Từ đó giúp các em hình thành 
và phát triển khả năng làm chủ bản thân, khả năng ứng phó tích cực trước mọi 
tình huống của cuộc sống. Giúp các em biến kiến thức thành thái độ, hành vi 
và thói quen tích cực, lành mạnh, đáp ứng yêu cầu của nền giáo dục hiện đại là 
phát triển con người toàn diện. 
 2 
 NỘI DUNG 
 I. Cơ sở lí luận và thực tiễn 
 1. Cơ sở lí luận 
 1.1. Khái niệm kĩ năng mềm 
 1.1.1. Khái niệm kĩ năng (Skill) 
 Theo L. D.Levitov - nhà tâm lý học Liên Xô cho rằng: Kĩ năng là sự thực 
hiện có kết quả một động tác nào đó hay một hoạt động phức tạp hơn bằng cách 
lựa chọn và áp dụng những cách thức đú ng đắn, có tính đến những điều kiện nhất 
định”. Theo tác giả Vũ Dũng thì: Kĩ năng là năng lực vận dụng có kết quả tri thức 
về phương thức hành động đã được chủ thể lĩnh hội để thực hiện những nhiệm vụ 
tương ứng. Theo tác giả Thái Duy Tuyên: Kĩ năng là sự ứng dụng kiến thức 
trong hoạt động. 
 Từ sự phân tích trên ta có thể hiểu kĩ năng một cách chung nhất: Kĩ năng là 
năng lực thực hiện một hành động hay một hoạt động nào đó bằng cách lựa chọn 
và vận dụng những tri thức, cách thức hành động đú ng đắn để đạt được mục đích 
đề ra. 
 1.1.2. Khái niệm kĩ năng mềm 
 Có khá nhiều quan niệm hay định nghĩa khác nhau về kĩ năng mềm tùy theo 
lĩnh vực nghề nghiệp, góc nhìn chuyên môn, ngữ cảnh, phát biểu và thậm chí là 
việc đặt thuật ngữ này bên cạnh những thuật ngữ nào. 
 Tác giả Forland, Jeremy định nghĩa kĩ năng mềm là một thuật ngữ thiên về 
mặt xã hội: Kĩ năng mềm là một thuật ngữ thiên về mặt xã hội để chỉ những kĩ 
năng có liên quan đến việc sử dụng ngôn ngữ giao tiếp, khả năng hòa nhập xã hội, 
thái độ và hành vi ứng xử hiệu quả trong giao tiếp giữa người với người. Nói khác 
đi, đó là kĩ năng liên quan đến việc con người hòa mình, chung sống và tương tác 
với cá nhân khác, nhóm, tập thể, tổ chức và cộng đồng. 
 Nhà nghiên cứu N.J. Pattrick định nghĩa kĩ năng mềm là khả năng, cách thức 
chúng ta thích ứng với môi trường: Kĩ năng mềm là khả năng, là cách thức chúng 
ta tiếp cận và phản ứng với môi trường xung quanh, không phụ thuộc và trình độ 
chuyên môn và kiến thức. Kĩ năng mềm không phải là yếu tố bẩm sinh về tính cách 
hay là những kiến thức của sự hiểu biết lí thuyết mà đó là khả năng thích nghi với 
môi trường và con người để tạo ra sự tương tác hiệu quả trên bình diện cá nhân và 
cả công việc. 
 Michal Pollick tiếp cận dưới góc nhìn kĩ năng mềm là một năng lực thuộc về 
trí tuệ cảm xúc: Kĩ năng mềm đề cập đến một con người có biểu hiện của EQ 
 4 
 1.1.5. Đặc điểm của kĩ năng mềm 
 Để xác lập định nghĩa về kĩ năng mềm là một việc làm hết sức khó khăn, vì 
vậy, phân tích các đặc điểm của kĩ năng mềm càng không phải là vấn đề đơn giản. 
Tuy vậy, có thể nhấn mạnh đến những đặc điểm cơ bản sau: 
 Thứ nhất: Kĩ năng mềm không phải là yếu tố thuộc về bẩm sinh. 
 Thứ hai: Kĩ năng mềm không chỉ là biểu hiện của trí tuệ cảm xúc. 
 Thứ ba: Kĩ năng mềm được hình thành bằng con đường trải nghiệm chứ 
không phải là sự “nạp” kiến thức đơn thuần. 
 Thứ tư: Kĩ năng mềm góp phần hỗ trợ cho kiến thức và kĩ năng chuyên 
môn, mà đặc biệt là kĩ năng cứng. 
 Thứ năm: Kĩ năng mềm không thể cố định với những ngành nghề khác nhau. 
 1.1.6. Phân loại kĩ năng mềm 
 Dễ nhận thấy khi có nhiều định nghĩa khác nhau về kĩ năng mềm thì sẽ có 
nhiều cách phân loại kĩ năng mềm tương ứng. Điểm qua sự phân loại chung nhất của 
nhiều tác giả, có thể khái quát các hướng phân loại cơ bản sau về kĩ năng mềm: 
 Hướng thứ nhất cho rằng có thể đề cập đến hai nhóm sau: 
 Nhóm thứ nhất: Nhóm kĩ năng tương tác với con người (cá nhân với cá 
nhân; cá nhân với tổ chức). 
 Nhóm thứ hai: Nhóm kĩ năng hỗ trợ cho quá trình làm việc của cá nhân tại 
một thời điểm, địa bàn và vị trí cụ thể trong nhóm, tổ chức. 
 Hướng thứ hai cho rằng kĩ năng mềm có thể tạm chia thành các nhóm sau: 
 Nhóm thứ nhất: Nhóm kĩ năng trong quan hệ với con người. 
 Nhóm thứ hai: Nhóm kĩ năng thuộc về sự tự chủ trong công việc và những 
hành vi tích cực trong nghề nghiệp/học tập. 
 Hướng thứ ba cho rằng kĩ năng mềm bao gồm: 
 Nhóm thứ nhất: Nhóm kĩ năng hướng vào bản thân. 
 Nhóm thứ hai: Nhóm kĩ năng hướng vào người khác. 
 Có thể cụ thể hóa kĩ năng mềm như sau: 
 - Kĩ năng học và tự học (Learning to learn). 
 - Kĩ năng lắng nghe (Listening skills). 
 - Kĩ năng thuyết trình (Oral communication skills). 
 - Kĩ năng giải quyết vấn đề (Problem solving skills). 
 6