Sáng kiến kinh nghiệm Nâng cao hiệu quả quản lý và giáo dục học sinh trong công tác chủ nhiệm ở trường THPT

 BÁO CÁO SÁNG KIẾN
Nâng cao hiệu quả quản lý và giáo dục học sinh lớp 10 trong công tác chủ nhiệm 
ở trường THPT.
I. ĐIỀU KIỆN HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN
I.1. Điều kiện hoàn cảnh tạo ra sáng kiến
Trong xã hội hiện nay, công tác giáo dục là một việc làm cấp bách, là quố c sách 
hàng đầu vì thế Đảng và Nhà nước rất quan tâm đến công tác giáo dục, đặc biệt là 
giáo dục thế hệ trẻ . L uật giáo dục s ố 44/2009/QH 1 2 đi ề u 2: mục ti ê u giáo dục 
c ó viết: " Mục tiêu của giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, 
về đạo đức, tri thức, sức khỏ e, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng 
độc l ập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồ i dưỡng nhân cách, phẩm chất 
và năng lực của công dân; phát huy tốt tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân 
đáp ứng yê u c ầu của sự nghiệp xây dựng, b ảo vệ T ổ quố c và yê u c ầu hội nhập 
quố c tế". Đi ều đó cho thấy giáo dục họ c sinh là một việc làm rất c ần thi ết và cấp 
bách.
 Trong mọ i công việc muố n thành công, mang l ại hiệu quả thì chúng ta đều 
phải “ đầu xuôi đuôi l ọt” . Đi ều này rất đúng khi chúng ta chú trọng tốt công tác 
ban đầu đó n nhận họ c sinh vào 1 0 . Công tác chủ nhiệm muố n thành công, ho ạt 
động bước đầu của người giáo vi ên chủ nhiệm quyết định rất nhiều đến việc thành 
b ại của một khóa họ c xuyên suốt ba năm THPT . Chính vì thế người giáo viên chủ 
nhiệm phải mang tính nghệ thuật, phải c ó tính sáng tạo, khéo léo với từng họ c sinh, 
từng hoàn c ảnh. Phong cách giáo vi ên khi trình bày một vấn đề phải c ó tính khoa 
họ c và sư phạm t ạo được sự thu hút và thuy ết phục . Muố n họ c sinh trở thành họ 
c sinh ngoan, và c ó tinh thần họ c tập thì trước hết người giáo viên chủ nhiệm phải 
c ó bài bản, khéo léo để c ó được sự đồng lòng của PHHS, phải xây dựng được chi 
ến lược lâu dài về quy tắc ứng xử, về nội quy nề nếp, họ c tậpthì mới đưa phong trào 
ở l ớp chủ nhiệm của mình thành một l ớp ti ên tiến, một chi đoàn vững mạnh, một 
tập thể gồm những thành vi ên giàu lòng nhân ái, biết yêu thương giúp đỡ lẫn nhau, 
c ó tinh thần tự quản tốt .
 Ở trường THPT học sinh mới bước vào lớp 10 có sự thay đổ i l ớn v ề môi thời đại công nghiệp hó a, hiện đại hó a của đất nước mà vẫn giữ gìn được tuần phong 
mỹ tục, đạo đức, l ố i s ống của người Việt Nam nên tôi đã chọn viết sáng kiến này: 
" Nâng cao hiệu quả giáo dục và quản lỷ học sinh lớp 10 trong công tác chủ nhiệm 
ở trường THPT"
1.2. Mục đích nghiên cứu
 Tôi chọ n đề tài này vừa để trao đổ i kinh nghiệm, vừa để c ó đi ều kiện nghiên 
cứu kĩ lưỡng, s âu sắc hơn về các biện pháp quản lý và giáo dục l ớp chủ nhiệm c ó 
hiệu quả trong ba năm cấp ba ở trường THPT từ những biện pháp ban đầu.
1.3. Nhiệm vụ của đề tài:
 Nghiên cứu, tìm hiểu cơ s ở lý luận và thực trạng về công tác chủ nhiệm nhằm 
nâng cao hiệu quả quản lý và giáo dục ngay từ bước đầu đón họ c sinh vào 10 ở 
trường THPT.
 Ti ế n hành thực nghiệm sư phạm, đánh giá tính hiệu quả và khả thi của đề tài.
1.4. Đối tượng nghiên cứu
 Họ c sinh các l ớp chủ nhiệm ở những khóa trước và họ c sinh l ớp 1 0A4 năm 
họ c 2020- 2021.
1.5. Phương pháp nghiên cứu
 Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ chủ nhiệm l ớp, nhận học sinh vào 1 0, 
nghiên cứu và viết sáng kiến kinh nghiệm này, tôi đã sử dụng một số phương pháp 
cơ b n sau:
 - Sử dụng phương pháp phân tích, tổ ng hợp, hệ thống hóa để tổng quan cơ s 
ở lý luận c ó liên quan đến đề tài .
 - Sử dụng phương pháp đi ều tra cơ bản để tìm hiểu thực trạng công tác chủ 
nhiệm l ớp ở trường.
 - Phương pháp khảo sát: Khảo sát việc vận dụng phương pháp tổ chức, quản 
lý của một s ố đồ ng nghiệp.
 - Phương pháp so sánh, đố i chiếu: So sánh, đố i chi ếu kết quả ý thức, nề nế 
p, họ c t ập những l ớp c ó GVCN đó n nhận họ c sinh vào 1 0 như sáng ki ế n v ới 
những lớp c ó GVCN không áp dụng sáng kiến.
 - Phương pháp thực nghiệm: Trực ti ếp vận dụng các biện pháp quản lý và nên họ c sinh phải ở với ông bà; bố mẹ đi làm ăn xa ở với ông bà ho ặc họ hàng, 
thậm chí họ c sinh ở một mình. Trong khi đó ông bà nhiều tuổ i, sức khỏ e yếu, sợ 
cháu thiệt thòi nên nuông chi ều cháu, không quản lý được cháu, sự tương tác với 
giáo vi ên chủ nhiệm kém, ...
 + Sự du nhập nền văn hoá thời mở cửa, ảnh hưởng không ít đến tâm sinh lí họ 
c sinh; sự rỗng ruột về kiến thức của họ c sinh trong những năm họ c cấp dưới; sự 
đua đòi chạy theo l ố i s ống hiện đại của một bộ phận họ c sinh; sự bùng nổ công 
nghệ thông tin làm cho một bộ phận họ c sinh sử dụng Internet sai mục đích giáo 
dục, bị nghiện game, facebook, xa ngã, không muốn họ c, hi ềm khích, đánh nhau; 
sự suy đồ i đạo đức, l ố i sống của tầng l ớp thanh thiếu niên đã ảnh hưởng không 
nhỏ đến đạo đức của họ c sinh.
 + Các gia đình hiện nay ít con; nhiều gia đình c ó xu hướng đáp ứng nhu c ầu 
và điều kiện của con, quá bao b ọ c con cái dẫn đến các em ích kỉ, s ống ỷ l ại, không 
c ó khả năng tự l ập cao, ng ại khó ngại khổ .
 Đấy là những thách thức từ phía đó n nhận họ c sinh vào 1 0 . Chính vì thế, 
công tác chủ nhiệm tuy c ó nhi ều c ố gắng; song vẫn còn có những họ c sinh xếp lo 
ại họ c lực yếu, chống đố i, ý thức thực hiện nội quy còn chưa tốt như: nghỉ họ c 
không lí do, trố n tiết, lười họ c bài cũ, gian l ận trong kiểm tra, giờ họ c mất trật tự, 
vi phạm luật giao thông, nó i tục chửi bậy, mắc khuyết điểm có hệ thống, vô l ễ với 
thầy cô, tham gia đánh nhau, hút thuố c lá, họ c sinh thi l ại, hạnh kiểm yếu dẫn đế n 
các phong trào của l ớp không b ật lên được . Vì thế, ni ề m tin của phụ huynh họ c 
sinh đố i với nhà trường, xã hội, giáo vi ên chưa cao . Với thực trạng đó và cũng là 
lúc nhận nhiệm vụ chủ nhiệm lớp 1 0 tôi đã l ập ra những kế hoạch chuẩn bị cho việc 
chủ nhiệm đạt kết quả như ý muốn .
II.2. Cơ sở lý luận và thực tiễn áp dụng sáng kiến
11.2.1. Cơ sở lý luận
11.2.1.1. Vị trí, vai trò của giáo viên chủ nhiệm và công tác chủ nhiệm lớp ở 
trường phổ thông.
 - Giáo vi ên chủ nhiệm là người được Hiệu trưởng bổ nhiệm, phân công chịu 
trách nhiệm về một l ớp . Điều lệ trường trung họ c ghi rõ: “Mỗ i l ớp c ó một giáo - Nhận xét, đánh giá và xếp lo ại họ c sinh cuố i kỳ và cuố i năm họ c, đề nghị 
khen thưởng và kỷ luật họ c sinh, đề nghị danh sách học sinh được l ên l ớp thẳng, 
phải kiểm tra lại, phải rèn luyện thêm về hạnh kiểm trong kỳ nghỉ hè, phải ở l ại l 
ớp, hoàn chỉnh việc ghi vào s ổ điểm và họ c b ạ họ c sinh;
 - B áo cáo thường kỳ ho ặc đột xuất về tình hình của lớp với Hiệu trưởng .
 * Quyền hạn:
 Giáo viên chủ nhiệm, ngoài các quyền hạn của giáo viên bộ môn, còn c ó 
những quyề n hạn sau đây:
 - Được dự các gi ờ họ c, ho ạt động giáo dục khác của học sinh l ớp mình.
 - Được dự các cuộc họp của Hội đồng khen thưởng và Hội đồng kỷ luật khi 
giải quyết những vấn đề có liên quan đến họ c sinh của lớp mình .
 - Được dự các l ớp bồ i dưỡng, hội nghị chuyên đề về công tác chủ nhiệm.
 - Được giảm giờ l ên l ớp hàng tuần theo quy định khi làm chủ nhiệm l ớp .
 Như vậy, giáo viên chủ nhiệm c ó nhiệm vụ rất lớn, là người thay mặt nhà 
trường quản lý trực tiếp quá trình học tập, rèn luyện của họ c sinh . Họ vừa là nhà 
giáo dục, người quản lý, người tổ chức, người tư vấn và nuôi dưỡng các ước mơ, 
khát vọng của tập thể cũng như từng cá nhân học sinh. Họ là người chịu trách nhiệm 
đố i với kết quả giáo dục và họ c tập của họ c sinh. Có thể nó i người giáo viên chủ 
nhiệm c ó ảnh hưởng rất l ớn đến họ c sinh, họ vừa là người đại diện, là c ầu nố i 
giữa nhà trường - cha mẹ - cộng đồ ng - các giáo viên khác trong trường với họ c 
sinh . Do vậy, vai trò của giáo viên chủ nhiệm ở trường THPT rất quan trọ ng . Xuất 
phát từ đó , người giáo vi ên chủ nhiệm phải c ó cách thức tổ chức l ớp và đưa ra 
những biện pháp quản lý, giáo dục hợp lý, c ó hiệu quả để thúc đẩy cá nhân họ c sinh 
và tập thể l ớp đi l ên.
 Với vị trí vai trò và nhiệm vụ như vậy, đòi hỏi người giáo vi ên chủ nhiệm c 
ần c ó phẩm chất và năng lực, không ngừng học tập tích lũy kinh nghiệm để làm 
công tác chủ nhiệm c ó hiệu quả.
II.2.2. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề.
II.2.2.1 Điều tra lí lịch, n ă ng lực, sở trường, các mối quan hệ của học sinh
Trước tiên giáo viên chủ nhiệm phát cho mỗi em tờ giấy: 16. Ước mơ nghề nghiệp tương lai: ................................................................
17. Nguyện vọ ng họ c theo khố i: ..................................................................
18. Dự định thi đại họ c trường:......................................................................
a. Điều tra hoàn cảnh gia đình học sinh qua:
 - Quyển hộ khẩu phô tô của gia đình .
 - Giấy khai sinh b ản sao .
 - Sơ yếu lí lịch của họ c sinh (mục 1 , 2, 3 , 4, 5 , 1 2 , 1 3 , 1 4 , 1 5 )
 Thông tin từ 3 vấn đề trê n tôi s ẽ bi ết được:
 + Nghề nghiệp, nghề phụ của bố mẹ họ c sinh để từ đó c ó thể suy ra mức
thu nhập của gia đình. Kết hợp vớis ố người mà b ố mẹ phải lo trong gia đình
như c ó ông bà, đông con... để dự đoán được kinh tế gia đình .
 + C ó những gia đình đặc biệt như: chỉ c ó mẹ đơn thân ho ặc bố mẹly hôn,
bố mất hoặc mẹ mất, mất c ả bố mẹ, họ c sinh chủ nhiệm của mình ở với ai ? bố
mẹ hay ông bà nội ngoại?.....
 + Tuổ i bố mẹ c ó thể dự đoán sức khỏ e và suy nghĩ của người ở độ tuổ i đó 
như thế nào . Kho ảng cách tuổ i của b ố mẹ cũng c ó thể tìm được thông tin nào đó 
.
 + Đông anh em thì thường sự nuông chiều cuả b ố mẹ với con cái cũng giảm, 
con út thì hay được chiều chuộng thì tính cách thường ỷ lại, ngại khó ngại khổ, con 
một b ề thì đặc đi ể m khác với con hai b ề.
 + Tôn giáo cho thấy v ăn hó a và l ố i sinh ho ạt của gia đình .
b. Điều tra n ăng lực học tập và rèn luyện qua:
 - Học bạ cấp 2 .
 - Kết quả chứng nhận các kì thi ở dưới cấp 2 (nếu có ) .
 - Trong sơ yếu lý lịch ở trên ( mục 5 , 6, 7, 1 1 )
 Thông tin từ 3 vấn đề trên bi ết được năng lực nhận thức môn họ c tự nhiên và 
xã hội; kết quả rèn luyện đạo đức hạnh ki ểm của từng họ c sinh .
c. Điều tra năng khiếu, sở trường, sở thích qua:
 - Cho họ c sinh viết vào giấy nộp cho giáo viên chủ nhiệm.
 - Từ thầy, cô, b ạn b è cấp 2 .