Sáng kiến kinh nghiệm Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong trường học trong công tác giáo dục đạo đức học sinh THPT

 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
 I- LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
 Ngoài những môi trường khác như gia đình, xã hội,... trường học nói chung 
và trường THPT nói riêng chính là môi trường quan trọng góp phần rèn luyện, 
hình thành nên tri thức và nhân cách của học sinh. Trong đó, vai trò của trường 
THPT là vô cùng quan trọng. Ở lứa tuổi này, các em đã lớn, đã có những hiểu 
biết nhất định và cũng có những biến đổi lớn trong tâm sinh lí theo từng năm học. 
Vì vậy, bên cạnh việc chú trọng truyền thụ những tri thức khoa học cho các em, 
việc quan tâm đến hoạt động “đức dục” cũng là một việc làm vô cùng cần thiết 
để góp phần giúp các em trở thành một con người toàn diện có đủ cả đức lẫn tài 
trước khi bước ra ngoài xã hội. Việc truyền thụ cho học sinh những tri thức khoa 
học là nhiệm vụ chung của tất cả các giáo viên bộ môn ở mọi ngành khoa học 
được giảng dạy qua các phân môn, còn hoạt động “đức dục” góp phần hình 
thành nhân cách, đạo đức cho học sinh vai trò quan trọng nhất là ở người giáo 
viên chủ nhiệm lớp. 
 Ở trường THPT, giáo viên chủ nhiệm lớp là người chịu trách nhiệm thực 
hiện mọi quyết định quản lý của hiệu trưởng đối với lớp và các thành viên trong 
lớp. GVCN lớp là người vạch kế hoạch, tổ chức cho lớp mình thực hiện các chủ 
đề theo kế hoạch và theo dõi, đánh giá việc thực hiện của các học sinh. Như vậy, 
trong số tất cả các giáo viên tham gia vào hoạt động giáo dục của lớp, giáo viên 
chủ nhiệm lớp chính là người trực tiếp, thường xuyên gần gũi với các em nhất. 
Bên cạnh những giờ dạy trên lớp giáo viên chủ nhiệm còn có những giờ chào cờ, 
giờ sinh hoạt hàng tuần để triển khai những công việc chung của trường, của lớp 
và để giáo dục đạo đức, nhân cách cho học sinh. Với nhiệm vụ và vai trò như thế, 
một lần nữa, có thể khẳng định, người giáo viên chủ nhiệm lớp chính là người 
quan trọng nhất trong nhà trường trong quá trình tổ chức, giáo dục, hình thành sự 
phát triển nhân cách, hình thành đạo đức của học sinh.
 Để thực hiện tốt vai trò và nhiệm vụ của mình, GVCN lớp phải biết phối 
hợp với các GV bộ môn, chỉ huy quản lý học sinh trong lớp học tập, lao động, 
công tác. Chủ nhiệm cũng là người phối hợp với các tổ chức, đoàn thể trong 
trường trong đó quan hệ nhiều ở cấp THPT là đoàn trường, chi đoàn GV, hội 
 1 - Tôi đã rút ra được những bài học kinh nghiệm từ việc trải nghiệm thực tế.
 III- Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.
 1. Đối tượng. 
 Nghiên cứu quá trình chủ nhiệm lớp.
 2. Phạm vi nghiên cứu.
 Do tuổi đời, tuổi nghề còn ít và thời gian nghiên cứu có hạn nên tôi chỉ vận 
dụng ở lớp 11A1 trường THPT Lý Nhân – Lý Nhân – Hà Nam năm học 2010-
2011.
 3. Phương pháp nghiên cứu.
 - Phương pháp nghiên cứu lý luận: 
 Thu thập những thông tin lý luận của vai trò của người GVCN lớp trong 
công tác giáo dục đạo đức HS trên các tập san giáo dục, các phương tiện thông 
tin đại chúng, các tài liệu tham khảo trên Internet.
 - Phương pháp quan sát:
 Quan sát hoạt động học và sinh hoạt tập thể của HS.
 - Phương pháp điều tra:
 Trò chuyện, trao đổi với các GVBM, HS, hội cha mẹ học sinh(CMHS), bạn 
bè và hàng xóm của HS.
 - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm:
 + Tham khảo những bản báo cáo, tổng kết hàng năm của nhà trường.
 + Tham khảo kinh nghiệm của các trường bạn.
 + Tham khảo những kinh nghiệm của các giáo viên chủ nhiệm lớp khác 
trong trường mình.
 - Phương pháp thử nghiệm:
 Thử áp dụng các giải pháp vào công tác giáo dục đạo đức học sinh ở lớp 
11A1 trường THPT Lý Nhân – Lý Nhân – Hà Nam năm học 2010-2011.
 4. Thời gian thực hiện.
 Bắt đầu : 01/ 09 / 2010 đến 15/ 01/ 2011
 3 về tình hình của lớp với Hiệu trưởng. Ngoài ra, người giáo viên chủ nhiệm lớp 
cũng phải thực hiện đẩy đủ những nhiệm vụ của một giáo viên bộ môn theo môn 
dạy của mình như: Dạy học và giáo dục theo chương trình, kế hoạch giáo dục, kế 
hoạch dạy học; quản lý học sinh trong các hoạt động giáo dục do nhà trường tổ 
chức; tham gia các hoạt động của tổ chuyên môn; chịu trách nhiệm về chất 
lượng, hiệu quả giáo dục; tham gia nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng,...
 Về quyền hạn, giáo viên chủ nhiệm trong trường THPT có những quyền hạn 
chủ yếu sau: Được dự các giờ học, hoạt động giáo dục khác của học sinh lớp 
mình; Được dự các cuộc họp của Hội đồng khen thưởng và Hội đồng kỷ luật khi 
giải quyết những vấn đề có liên quan đến học sinh của lớp mình; Được dự các 
lớp bồi dưỡng, hội nghị chuyên đề về công tác chủ nhiệm; Được quyền cho phép 
cá nhân học sinh nghỉ học không quá 3 ngày liên tục; Được giảm giờ lên lớp 
hàng tuần theo quy định khi làm chủ nhiệm lớp. Ngoài ra, người giáo viên chủ 
nhiệm lớp cũng được hưởng đầy đủ những quyền khác của một giáo viên bộ môn 
như: Được nhà trường tạo điều kiện để thực hiện nhiệm vụ giảng dạy và giáo dục 
học sinh; Được hưởng mọi quyền lợi về vật chất, tinh thần và được chăm sóc, 
bảo vệ sức khoẻ theo các chế độ, chính sách quy định đối với nhà giáo,...
 Từ những nhiệm vụ và quyền hạn đã nêu ở trên, ta có thể thấy rằng vai trò 
của người giáo viên chủ nhiệm lớp là hết sức quan trọng. Ngoài chức năng, 
nhiệm vụ của một giáo viên bình thường, giáo viên chủ nhiệm còn là người quản 
lý toàn bộ hoạt động giáo dục của lớp mình, đặc biệt là việc chăm lo hình thành, 
nuôi dưỡng, phát triển nhân cách của học sinh. Giáo viên chủ nhiệm lớp là cầu 
nối giữa Ban giám hiệu nhà trường với học sinh, cha mẹ các em và đoàn thể mà 
các em sinh hoạt. 
 Nắm vững được nhiệm vụ, quyền hạn và vai trò của mình có nghĩa là người 
giáo viên chủ nhiệm đã nắm được chiếc chìa khóa để có thể trở thành một giáo 
viên chủ nhiệm tốt. Qua đó, góp phần quan trọng vào thành công của nhà trường 
trong công tác giảng dạy và giáo dục đạo đuacs cho học sinh.
 5 những lời nói khiếm nhã, có những hành động, lối ứng xử, thái độ không đẹp 
trong đời sống. Hay như muốn học sinh chăm chỉ lao động trong hoạt động lao 
động của lớp thì giáo viên không nên chỉ đóng vai trò là người điều hành, chỉ đạo 
mà còn nên lao động cùng với lớp để từ đó học sinh nhìn vào tấm gương của 
mình mà chăm chỉ lao động hơn,... 
 Nhưng không chỉ có thế, người giáo viên chủ nhiệm tốt còn phải là người 
biết thông cảm và chia sẻ những khó khăn của các em. Trả lời những câu hỏi của 
các em một cách thấu đáo (nếu chưa có câu trả lời, hứa sẽ tìm câu trả lời chính 
xác). Cho các em biết là các em có thể điện thoại cho thầy cô để nói chuyện hay 
hỏi bài vở (cách làm bài, giải thích chữ khó, cách trả lời ...). Hỏi các em về 
những khó khăn trong đời sống, những khó khăn ở trường... giúp các em giải 
quyết những khó khăn này. Trong lớp học hay ngoài lớp học, thầy cô còn phải 
đóng vai người anh, người chị mà các em có thể tin tưởng, nhờ cậy được. Qua 
đó, các em sẽ biết sống nhẫn nại, kiên trì và giàu lòng nhân ái.
 III- Đặc điểm tình hình lớp 11A1
 Vào đầu năm học 2010 - 2011, tôi được phân công chủ nhiệm lớp 11A1 -
trường THPT Lý Nhân - Lý Nhân - Hà Nam. Đây là lớp mà năm học trước (2009 
-2010), tôi cũng đã được nhà trường phân công là giáo viên chủ nhiệm. Bên 
cạnh những thuận lợi cũng còn gặp không ít những khó khăn.
 1. Thuận lợi
 - Bản thân tôi đã có 06 năm công tác trong ngành và cũng là 06 năm làm 
công tác chủ nhiệm lớp. Vì vậy tôi đã tích lũy được một số kinh nghiệm về công 
tác chủ nhiệm lớp. Có lòng yêu nghề, mến học sinh và luôn luôn học hỏi những 
đồng nghiệp để đưa các mặt chất lượng của lớp lên cao.
 - Bản thân tôi đã chủ nhiệm lớp năm lớp 10 nên năm học này giữa giáo viên 
và học sinh đã phần nào hiểu nhau.
 - Đa số HS ngoan hiền, có ý thức học tập và rèn luyện đạo đức.
 - HS trong lớp có ý thức xây dựng tập thể lớp .
 - Giữa GVCN, phụ huynh học sinh và BGH luôn phối hpợ chặt chẽ trong 
 7 các hoạt động của lớp và từng thành viên trong lớp, cụ thể:
 + Tổ chức, quản lý lớp thực hiện các nhiệm vụ học tập, rèn luyện theo quy 
định của Bộ Giáo dục và Ðào tạo, Sở GD & ĐT và Nhà trường; 
 + Theo dõi, đôn đốc lớp chấp hành đầy đủ và nghiêm chỉnh quy chế, quy 
định, nội quy về học tập và sinh hoạt của Bộ Giáo dục và Ðào tạo, Sở GD & ĐT 
và Nhà trường. Xây dựng và thực hiện nề nếp tự quản trong HS;
 + Tổ chức, động viên giúp đỡ những HS gặp khó khăn trong học tập, rèn 
luyện và đời sống;
 + Chịu sự điều hành, quản lý của trực tiếp của GVCN lớp; 
 + Chủ trì các cuộc họp lớp để đánh giá kết quả học tập, rèn luyện, bình xét 
học bổng, đề nghị thi đua khen thưởng đối với tập thể và cá nhân HS trong lớp. 
 - Nhiệm vụ của các lớp phó:
 + Ðôn đốc sinh viên đi học đầy đủ, đúng giờ, đảm bảo học tập nghiêm túc;
 + Ðiểm danh, ghi sổ đầu bài đầy đủ, kịp thời;
 + Lập danh sách HS thuộc diện đối tượng ưu tiên, hoàn cảnh khó khăn, báo 
cáo với giáo viên chủ nhiệm; 
 + Tổ chức và quản lý HS thực hiện lao động XHCN và các hoạt động liên 
quan đến sinh hoạt đời sống vật chất và tinh thần của lớp;
 + Tổ chức động viên, thăm hỏi những sinh viên có hoàn cảnh khó khăn, ốm 
đau, tai nạn...
 - Nhiệm vụ của Bí thư Đoàn :
 + Nắm bắt và tiếp thu những thông báo, chỉ thị của Đoàn trường để kịp thời 
triển khai cho Đoàn viên trong chi đoàn thực hiện đầy đủ;
 + Thực hiện các phong trào ủng hộ, quyên góp do huyện Đoàn và Đoàn 
trường phát động.
 - Nhiệm vụ của Ban cán sự bộ môn:
 + Thực hiện và duy trì sinh hoạt 15 phút đầu giờ theo chủ đề lớp đã chọn.
 2. Phối hợp chặt chẽ với nhà trường - gia đình - xã hội trong việc giáo 
dục học sinh.
 a. Cơ sở lí luận:
 9 của học sinh đó để tìm phương pháp giáo dục hợp lí nhất.
 - Phối hợp với gia đình học sinh: giáo viên chủ nhiệm lớp thường xuyên có 
mối liên hệ và phối hợp với gia đình học sinh thông qua một số biện pháp chủ 
yếu sau:
 + Giáo viên chủ nhiệm lớp chuẩn bị cho mỗi học sinh một quyển sổ liên lạc 
để liêc lạc, thông báo với phụ huynh học sinh kết quả học tập, rèn luyện đạo đức 
của con em họ mỗi kì học ba lần: đầu kì, giữa kì và cuối kì.
 + Giáo viên chủ nhiệm lớp cần nắm được đầy đủ tên tuổi, nghề nghiệp, quê 
quán, nơi ở, đặc điểm gia đình của từng gia đình học sinh để hiểu từng học sinh 
hơn và khi cần thiết có thể đến nhà học sinh thăm hỏi, động viên, hoặc gặp trực 
tiếp phụ huynh để bàn về việc học tập, rèn luyện đạo đức của con em họ.
 + Giáo viên chủ nhiệm lớp cũng cần phải nắm được số điện thoại và nick 
chat hoặc Email của từng phụ huynh học sinh để việc trao đổi, thông tin về về 
việc học tập, rèn luyện đạo đức của con em họ được thường xuyên và dễ dàng 
hơn.
 - Phối hợp với xã hội: giáo viên chủ nhiệm lớp thường xuyên liên hệ và phối 
hợp chính quyền địa phương; Phối hợp với các cơ quan, tổ chức, đoàn thể trên 
địa bàn như Công an, Giao thông, Mặt trận Tổ quốc, Hội Cựu Chiến binh, Hội 
Khuyến học, Hội Phụ nữ, và các tổ chức có liên quan trong việc giáo dục học 
sinh trong và ngoài nhà trường.
 3. Phối hợp với giáo viên bộ môn.
 Trong trường THPT, cùng với giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn là 
người trực tiếp tiếp xúc, giảng dạy học sinh của lớp. Vì vậy, việc phối hợp với 
giáo viên bộ môn để nắm được tình hình học tập của từng học sinh để đưa ra 
phương pháp giáo dục hợp lí là vô cùng cần thiết và quan trọng. Để phối hợp tốt 
với giáo viên bộ môn trong việc giáo dục học sinh, người giáo viên chủ nhiệm 
lớp cần thực hiện tốt những điều sau:
 - Thứ nhất, cần nắm được danh sách giáo viên bộ môn giản dạy lớp mình về 
môn dạy, họ tên, số điện thoại, nơi ở để khi cần có thể liên lạc được ngay với 
giáo viên bộ môn đó.
 11